Układ konsumencki – Jakie są zasady działania układu konsumenckiego i kto może z niego skorzystać?
Układ konsumencki oferuje dłużnikom możliwość ochrony swojego majątku oraz negocjacji warunków spłaty długów. Aby skorzystać z tej opcji, zadłużeni konsumenci powinni złożyć stosowny wniosek i dojść do porozumienia z wierzycielami. Przy negocjacjach kluczowe jest uwzględnienie sytuacji finansowej dłużnika.
Dla kogo układ konsumencki jest dobrym rozwiązaniem?
Osoba zadłużona i niewypłacalna, której długi nie zostały spłacone przez ponad trzy miesiące, ma możliwość inicjowania postępowania o układ konsumencki. Wystarczy złożyć Wniosek w Sądzie upadłościowym. Co warto podkreślić, cały proces jest szybki i efektywny, zakończony w ciągu maksymalnie czterech miesięcy. Podczas tej procedury, wierzyciele decydują o przyjęciu układu. Kiedy dojdzie do zgody, wniosek o zatwierdzenie trafia do Sądu przez Nadzorcę sądowego. Następnie rozpoczyna się faza wdrażania postanowień układu.
Jeśli chodzi o układ konsumencki, jest on szczególnie atrakcyjny dla dłużników o wyższych dochodach. Daje bowiem szansę na większe zaspokojenie wierzycieli w porównaniu ze standardową upadłością konsumencką.
Procedura zawarcia układu konsumenckiego
1. Przygotowanie i złożenie wniosku do Sądu
Niezbędne dane i informacje:
- Nr PESEL
- Nr NIP — jeśli osoba zadłużona posiadała taki numer w ciągu ostatnich 10 lat
- Spis wierzycieli z określeniem wysokości zadłużenia
- Dokumenty potwierdzające wysokość wierzytelności — umowy kredytowe, pożyczkowe, monity, wezwania do zapłaty, wypowiedzenia umów
- Informacja o ewentualnych wierzytelnościach spornych Uwaga! Należy zweryfikować czy wierzytelności sporne nie przekraczają 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem, bo wtedy Sąd odmówi zatwierdzenia układu
- Ustalenie, czy istnieją jakieś zabezpieczenia na wierzytelnościach- hipoteka, zastaw, zastaw rejestrowy
- Przychody i wydatki z 6 ostatnich miesięcy
- Informacja o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach
- Informacja o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł
- Wstępne propozycje układowe
- Dowód opłacenia zaliczki na wydatki w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, pod rygorem zwrotu wniosku.
Uwaga: Wniosek składamy przez System KRZ, więc konieczne jest posiadanie aktywnego konta ePUAP. Oryginały dokumentów dostarczamy do Sądu w ciągu 3 dni od złożenia wniosku.
2. Działania po wydaniu przez Sąd Postanowienia o otwarcie układu
Po wydaniu przez Sąd Postanowienia o otwarcie układu i powołaniu Nadzorcy Sądowego, w ciągu 30 dni Nadzorca Sądowy powinien:
- Sporządzić propozycje układowe
- Utworzyć Spisy wierzycieli i wierzytelności spornych
- Zwołać Zgromadzenie wierzycieli do głosowania nad układem (maksymalny termin na zwołanie Zgromadzenia wierzycieli to 3 miesiące od wydania Postanowienia o otwarciu układu).
Jakie propozycje może zawierać układ konsumencki?
Najczęściej konsumenci składają takie propozycje układowe, jak:
- Rozłożenie spłaty na raty
- Odroczenie spłaty zadłużenia
- Umorzenie części zobowiązań
Uwagi dotyczące propozycji układowych
- Maksymalny okres spłaty wierzytelności w układzie wynosi 5 lat (60 miesięcy).
- W przypadku wierzytelności objętych zabezpieczeniami prawnymi (np. hipoteką) lub wierzytelności obejmujących nieruchomość, w której dłużnik mieszka, ale nie objętą zabezpieczeniami prawnymi (np. hipoteką) okres płatności może być dłuższy niż 5 lat np. 25-30 lat
- Należności dla ZUS i US powinny być zaspokojone w 100% (można się powołać na ugodę zawartą z organem)
- W ramach grup wierzycieli okres spłacania należności powinien być jednolity
- Można tworzyć podgrupy w ramach grup wierzycieli (np. wierzytelności nieprzekraczające kwotę 100.000 zł)
Uwaga: W przypadku wierzytelności objętych zabezpieczeniami prawnymi (hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym) wierzyciel musi wyrazić zgodę na objęcie wierzytelności układem. Zgodę należy wyrazić przed głosowaniem nad układem. Wierzyciel może taką zgodę udzielić do protokołu (art. 151 ust. 2 Pr. Up.).
Uwaga: W przypadku wierzytelności objętych zabezpieczeniami prawnymi (hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym) wierzyciel musi wyrazić zgodę na objęcie wierzytelności układem. Zgodę należy wyrazić przed głosowaniem nad układem. Wierzyciel może taką zgodę udzielić do protokołu (art. 151 ust. 2 Pr. Up.).
Wyjątek: Nie potrzebujemy zgody wierzyciela na objęcie układem wierzytelności, kiedy w układzie dajemy propozycję spłaty taką samą jak w umowie kredytowej (nawet gdy umowa została skutecznie rozwiązana lub wygasła) (art. 151 ust. 2a Pr. Up.).
Postępowanie w sprawie zachowania nieruchomości
Dłużnik posiada nieruchomość zabezpieczoną hipoteką i chce złożyć propozycje układowe, w których wierzytelność będzie częściowo umorzona lub wydłuży się okres spłaty, wtedy należy uzyskać zgodę wierzyciela na objęcie wierzytelności układem przed głosowaniem (wierzyciel może taką zgodę wyrazić do protokołu).
Dłużnik posiada nieruchomość zabezpieczoną hipoteką i chce złożyć propozycje układowe, które są tożsame z warunkami zawartej umowy w zakresie wysokości i terminu spłaty rat kredytowych (mamy możliwość złożenia takiej propozycji, nawet jeśli umowa została skutecznie rozwiązana lub wygasła). W takim przypadku do przeprowadzenia postępowania układowego nie jest potrzebna zgoda wierzyciela.
Zwołując Zgromadzenie wierzycieli, Sąd może wstrzymać likwidację majątku Upadłego w szczególności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego. Na postanowienie o wstrzymaniu likwidacji przysługuje zażalenie (Art. 491(22) ust. 2 Pr. Up.). Sytuacja ta dotyczy stanu faktycznego, w którym złożono Wniosek o przeprowadzenie postępowania układowego na Zgromadzeniu wierzycieli w trakcie postępowania o upadłość konsumencką lub Sąd sam skierował Upadłego do takiego postępowania (jeśli wyraziliśmy na to zgodę we wniosku o upadłość konsumencką).
Ważne: Wniosek o wstrzymanie likwidacji majątku w postaci lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego należy złożyć przed likwidacją majątku przez Syndyka. Decyzja w tym zakresie należy do Sędziego-Komisarza.
Rozważ, zanim złożysz wniosek
- Czy stać cię na przeprowadzenie postępowania? (Zaliczka na wydatki + ewentualnie wynagrodzenie Kancelarii)
- Czy twoja sytuacja majątkowa pozwoli na realizację układu?
- Zastanów się nad ewentualnymi wierzytelnościami zabezpieczonymi oraz tymi związanymi ze stosunkiem pracy.
Zalety postępowania układowego
Korzystniejsze warunki spłaty zobowiązań
Brak egzekucji i postępowań sądowych
Zachowanie majątku i nieruchomości
Możliwość zmiany układu
Wady postępowania układowego
Wysokie koszty postępowania
Konieczność uzyskania zgody pracowników na układ dotyczący ich wierzytelności
Konieczność posiadania odpowiednich możliwości finansowych
W odróżnieniu od upadłości konsumenckiej zawarcie układu nie wiąże się z utratą majątku na rzecz wierzycieli.
3. Sposób głosowania nad układem
Zgromadzenie wierzycieli
Większość kapitałowa tj. wierzyciele posiadający 2/3 ogólnej sumy wierzytelności muszą głosować za przyjęciem układu
Większość osobowa musi zagłosować za układem (50%+1)
Zatwierdzenie układu przez Sąd
Po przeprowadzeniu Zgromadzenia wierzycieli Nadzorca Sądowy w terminie 21 dni przesyła do Sądu Wniosek o zatwierdzenie układu lub Wniosek o umorzenie postępowania układowego (jeśli wierzyciele zagłosowali przeciw układowi).
4. Skutki prawne zawarcia układu konsumenckiego
Po zatwierdzeniu układu przez Sąd:
- Zobowiązania zostają uregulowane zgodnie z postanowieniami układu, co może oznaczać ich częściowe umorzenie lub restrukturyzację
- Wszelkie egzekucje komornicze zostają wstrzymane
- Dłużnik jest związany postanowieniami układu i musi je realizować
5. Niewykonanie postanowień układu
Jeśli dłużnik nie wywiązuje się z postanowień układu:
- Wierzyciel może żądać jego unieważnienia
- Sąd może zdecydować o otwarciu postępowania upadłościowego wobec dłużnika
- Wierzyciele mają prawo do pełnej egzekucji swoich wierzytelności
6. Zakończenie postępowania
Po pełnym wykonaniu układu:
- Dłużnik jest zwolniony z pozostałych zobowiązań wobec wierzycieli uczestniczących w układzie
- Postępowanie układowe zostaje zamknięte
- Dłużnik odzyskuje pełną zdolność do prowadzenia działalności gospodarczej i korzystania z innych praw majątkowych
7. Alternatywne rozwiązania
Jeśli zawarcie układu konsumenckiego wydaje się zbyt skomplikowane lub nieosiągalne, warto rozważyć inne dostępne opcje:
- Negocjacje z wierzycielami na temat nowych warunków spłaty
- Skorzystanie z pomocy mediacji lub innych metod rozwiązywania sporów
- Rozważenie ogłoszenia upadłości konsumenckiej, jeśli spełniasz odpowiednie kryteria
Podsumowanie
Decyzja o zawarciu układu konsumenckiego nie jest łatwa i wiąże się z koniecznością podjęcia wielu działań oraz poniesienia pewnych kosztów. Warto dokładnie przemyśleć wszystkie „za” i „przeciw”, a także skonsultować się z ekspertem w tej dziedzinie. Ostateczny wybór powinien być dokonany po przemyśleniu wszystkich dostępnych opcji i ich konsekwencji.
Zobacz artykuły o podobnej tematyce:
